U moet Javascript inschakelen om deze website te bezoeken.
U probeert deze website te bezoeken via Internet Explorer.
Deze website ondersteunt Internet Explorer niet.
Vanaf 2019 adviseert Microsoft aan Windowsgebruikers om te stoppen met het gebruik van Internet Explorer als standaard webbrowser.
Overweeg om één van de volgende gratis browsers te downloaden op uw Windowscomputer:
Wij hopen u gauw te mogen verwelkomen op Openluchtmuseum.nl!
Woonwagens, een symbool van vrijheid en hechte gemeenschapszin
In de zomervakantie trekken duizenden Nederlanders er met een caravan op uit. Met hun mobiele huisje achter de auto ervaren ze vooral vrijheid. Gaan en staan waar je wil en lekker leven in de buitenlucht.
Voor zo’n 30.000 Nederlanders is het leven in een verplaatsbare woning niet zomaar een leuke manier om vakantie te vieren. De woning op wielen is hun thuis. Een belangrijk onderdeel van hun culturele identiteit. Zij zijn ‘mensen van de reis’, of ‘reizigers’. Dit zijn verzamelnamen voor Roma, Sinti en mensen met een reizend beroep, zoals (vroeger) venter, muzikant of stoelenmatter. Ook circus- en kermismensen behoren tot de reizigers.
Reizigersgezinnen trekken rond met een woonwagen als huis sinds de 19e eeuw, wanneer de kwaliteit van de wegen sterk verbetert. In de jaren 1970 komt er een verbod op het rondtrekken. Reizigers worden gedwongen te wonen in woonwagenkampen. Eerst in heel grote en later in kleine kampen verspreid over Nederland.
Door hun bijzondere geschiedenis hebben reizigers een eigen cultuur. Gastvrijheid, grote gemeenschapszin en sterke familieverbanden zijn belangrijke kenmerken. Families wonen dicht bij elkaar. Kinderen worden vernoemd naar grootouders. Voor bezoekers staat altijd eten en drinken klaar. Vaste tijden voor de maaltijden zijn er niet. De hang naar vrijheid uit zich nog steeds in de beroepskeuze. Veel reizigers zijn ook nu nog eigen baas.
Met een vaste standplaats worden de woonwagens steeds groter. Ze lijken soms zelfs meer op een bungalow dan op een woonwagen, maar zijn dat niet. Voor woonwagenbewoners is het belangrijk dat hun wagen geen fundering heeft, geen stenen rijtjeshuis is, de vloer boven het maaiveld ligt en een opstapje heeft voor de voordeur. Ook zijn de woningen verplaatsbaar. Dat is een must voor iedere reiziger. Het gevoel van vrijheid en gemeenschapszin blijven onveranderd. Het echte reizen gaat nu vooral met een caravan.
In 2014 is de woonwagencultuur bijgeschreven op de inventaris van immaterieel erfgoed. Om de woonwagencultuur als immaterieel erfgoed te behouden is de Vereniging Behoud Woonwagencultuur in Nederland opgericht. Met deze vereniging werkte het Nederlands Openluchtmuseum samen om het woonwagenkampje rond het thema ‘Zorg voor elkaar’ te realiseren.
Carianne van Dorst
Wetenschappelijk medewerker