Nederlands Openluchtmuseum te Arnhem

U moet Javascript inschakelen om deze website te bezoeken.

Wegwerpcultuur bij kleding

Al sinds de prehistorie dragen mensen kleding. Toen nog gemaakt van dierenhuiden en voornamelijk bedoeld om te beschermen tegen de kou. Tegenwoordig is kleding niet alleen meer praktisch, het is ook een manier geworden om jezelf te uiten. Sinds de komst van de fast fashion industrie is de drempel om vaak nieuwe kleding aan te schaffen lager geworden. Zet die trend de komende jaren door of zijn er ook andere mogelijkheden?

Doet je telefoon het niet meer? Ben je uitgekeken op je meubels na een jaar? Of wil je elk seizoen nieuwe schoenen? De tijd waarin wij vandaag de dag leven, maakt het mogelijk om onze spullen met één druk op de knop of een bezoekje aan de winkel te vervangen. Veel aanbod betekent lagere prijzen, waardoor we geprikkeld worden om snel weer nieuwe spullen te kopen en oude spullen weg te doen. Kortom; we leven in een wegwerpmaatschappij. En dat terwijl spullen vaak nog prima gerepareerd kunnen worden of een tweede leven kunnen krijgen. Als we terugkijken naar hoe we dat vroeger deden, dan kunnen we daar nog best wat van leren.

Van fast fashion naar slow fashion

Je hebt de term vast wel eens horen vallen; fast fashion. De kledingindustrie is één van de meest vervuilende industrieën, waarbij massaproductie en een hoge omloopsnelheid de belangrijksten aspecten zijn. Vaak wordt fast fashion geproduceerd in landen waar de lonen heel laag liggen. De hoge omloopsnelheid en de voortdurende wisselende collecties, maken dat de consument met name de afgelopen decennia gewend raakt aan het zeer snel wisselen van de eigen kledingcollectie en het meegaan met trends. Voor iedere gelegenheid even snel een nieuwe outfit aanschaffen, is geen uitzondering meer. En dat maakt dat deze industrie zichzelf in stand houdt. Maar stel nu dat we wat bewuster zouden stilstaan bij het kopen van kleding, zou het dan ook anders kunnen?

Kleding mag dan tegenwoordig wel heel belangrijk voelen, vroeger was het misschien nog wel belangrijker. Stoffen - en daardoor ook kleren - waren duur en vrijwel alles werd met de hand gemaakt. Daarom gooide we tot 1960 ook bijna nooit kleding weg. Afgedankte nette kleding werd gebruikt als werkkleding óf uiteindelijk gebruikt als poetsdoek. Kleding die je niet meer paste, werd doorgegeven aan broertjes of zusjes.

Eigenlijk deden we dus vroeger al aan recyclen zonder dat we dat zo noemden. We kunnen daarom veel van het verleden leren! Er ontstaan op verschillende plekken dan ook steeds meer tegenbewegingen, oftewel; slow fashion initiatieven. Steeds meer mensen gooien bijvoorbeeld kleding die niet meer gedragen wordt in textielcontainer in plaats van bij het afval. Ook wordt het normaler om vintage kleding online of bij een tweedehands winkel te kopen.

Nieuwe manieren om kleding te produceren

En slow fashion beperkt zich niet alleen tot recyclen. Ook upcyclen is bijvoorbeeld een trend die je tegenwoordig meer en meer ziet. Met gebruikte materialen wordt een nieuwe kledingstuk of ander voorwerp gemaakt. Daarnaast wordt er volop onderzoek gedaan naar hoe we kleding op nieuwe manieren kunnen maken en daarmee onze houding tegenover kleding en spullen kunnen verbeteren. Een voorbeeld daarvan is The Linen Project; een initiatief van ArtEZ MA Practice Held in Common en Crafts Council Nederland. Met dit project wordt onderzocht of het mogelijk is om in Nederland op een duurzame manier de lokale productie van vlas, linnen en (linnen)producten nieuw leven in te blazen. Het Openluchtmuseum is samenwerkingspartner voor dit project. In 2018 werd in het museum 25 vierkante meter vlas ingezaaid, in de vorm van een T-shirt. Precies de hoeveelheid vlas dat nodig is om één T-shirt te produceren.

Vroeger waren we zuinig op kleding en wilden we onze kleren zo lang mogelijk kunnen gebruiken. Nu willen we het liefst om de paar weken een nieuwe garderobe in onze kast hebben hangen. Een grote verandering in de gedachtegang van de consument, maar niet eentje die onomkeerbaar is. Langzaamaan worden we onszelf meer bewust van andere mogelijkheden en duurzame initiatieven waarbij we kunnen leren van het verleden.

Bekijk bovenstaande video om interviews te zien met Birthe Weijkamp (mode- en kunsthistorica), LOT's Arnhem (Tweedehands kledingwinkel) en Kelly Konings (bezig met The Linen Project).

Dit vind je misschien ook leuk

Waardeer het, repareer het

Het oplappen van kapotte of ouderwetse kleding is de laatste jaren erg populair en niet alleen bij degenen die een meer duurzame samenleving nastreven.
Kleding: vermaken of vervangen?

Podcast: Kleine geschiedenis, grote verhalen

Vanuit de opkamer van Herberg de Hanekamp maken we 'Kleine geschiedenis, grote verhalen': een podcastserie van het Nederlands Openluchtmuseum. Met schrijvers en wetenschappers duiken we in het verleden en met medewerkers van het Openluchtmuseum bespreken we bijzondere collectiestukken uit het park én het depot en nemen we een kijkje achter de voordeur van de mensen die vroeger leefden.
Hergebruik in de collectie

Bescherm, vermaak of repareer het!

In de collectie kleding en sieraden heeft het Openluchtmuseum mooie voorbeelden van hoe textiel in het verleden gekoesterd werd.