Nederlands Openluchtmuseum te Arnhem

U moet Javascript inschakelen om deze website te bezoeken.

Een nieuw behang voor onze boerderij Beerta, maar hoe kies je?

In deze vreemde dagen waarin wij aan huis gekluisterd zijn door het coronavirus, zul je misschien anders naar de inrichting van je eigen huis zijn gaan kijken.

Dat het mensen aanzet om binnenshuis aan de slag te gaan, blijkt wel uit de drukte bij de bouwmarkten. In dit artikel lichten we het behang uit, misschien heb je net een nieuw behang uitgezocht of kan je nog niet kiezen. Het zal je verbazen, maar een eeuw geleden in het Groningse Beerta was er ook keuze te over.

Dit voorjaar hadden wij ingepland om onze boerderij Beerta van een nieuw behang te voorzien. Helaas ligt ons werk op het museumterrein ook grotendeels stil, wel kunnen we je nu meenemen in de keuzes waar wij voor staan om een historisch zo correct mogelijke inrichting te verzorgen.

Op de boerderij was het leven zwaar. Het woongedeelte werd, zoals de meeste Nederlandse huishoudens in die tijd, warm gehouden met een kolenkachel.

In onze boerderij uit Beerta kun je het Groningse boerenbedrijf uit 1929 bewonderen. In 1929 waren boer Geert Olsder en zijn vrouw Martha Wester de bewoners van deze boerderij. Er stond iets groots te gebeuren; uit archiefonderzoek blijkt dat hun dochter Jantje Olsder (1908) het voorjaar daarop zou trouwen met de jonge boer Harm Koster (1905). Ongetwijfeld zal het woongedeelte enigszins zijn opgeknapt of aangepast, in elk geval ging het pasgetrouwde stel ook op de boerderij wonen. Wellicht werden de muren voor de gelegenheid van een fris behang voorzien.

De firma PELS in Groningen adverteerde op 6 februari 1929 met maar liefst 900 soorten behang.

Op de boerderij was het leven zwaar. Het woongedeelte werd, zoals de meeste Nederlandse huishoudens in die tijd, warm gehouden met een kolenkachel. Het gebruik van kolen was het goedkoopst, maar vereiste een zekere vaardigheid en leverde vervuiling op in huis. Door roet en stof had het behang een veel kortere levensduur dan vandaag de dag; hoewel men soms creatief was met schoonmaken (zie onderstaand artikel uit Eigen erf), ging het behang vaak maar een jaar of twee mee. Aan de muur moet dus een behang uit de tweede helft van de jaren twintig hebben gehangen.

Hoewel er verschillende sporen van oud behang zijn gevonden in de boerderij, is het helaas niet meer mogelijk deze precies te dateren (zie ook onderstaande afbeelding). Daarom is er gekeken waar Geert en Martha of Jantje en Harm behang in de regio konden kopen en wat er in die jaren in de mode was. Soms moeten wij het verleden enigszins bijkleuren.

In de jaren twintig kwam behang veelal uit Frankrijk of Engeland. Pas in 1921 opende de eerste grote Nederlands behangfabriek, net buiten Amsterdam. Het aanbod verschilde enorm van kwaliteit, daarnaast was de keuze groot. Dit blijkt wel uit onderzoek naar de lokale verkopers in de buurt; de firma PELS in Groningen bijvoorbeeld, adverteerde op 6 februari 1929 met maar liefst 900 soorten behang.

Met deze vondst werd wel duidelijk hoe onmogelijk het is om precies het goede behang uit te kiezen. Daarom moest er worden gekeken wat in 1929 in de mode was. Uit de catalogi van de behangproducenten wordt duidelijk dat er een voorkeur voor zachte tinten bestond. Voor de motieven en patronen haalde men inspiratie uit de natuur. Vooral bloemmotieven waren populair.

Op basis hiervan werd een keuze gemaakt voor een passend Engels behang. Het behang zal straks goed passen bij de rest van het interieur (zie bovenstaande afbeelding). Hoewel veel in ons museum authentiek is, is het onmogelijk het verleden volledig te reconstrueren. Wanneer wij weer verder kunnen met onze werkzaamheden, delen wij met jullie het eindresultaat!

Tim Smeets
Conservator Nederlands Openluchtmuseum