Nederlands Openluchtmuseum te Arnhem

U moet Javascript inschakelen om deze website te bezoeken.

Een kijkje achter de voordeur

Fotograaf Marijn Scheeres over haar unieke fotoreportage van de doorzonwoning.

Voor het boek Ode aan de Doorzonwoning (2024), gemaakt in opdracht van het Nederlands Openluchtmuseum, reist fotograaf Marijn Scheeres door heel Nederland om de verhalen van bewoners van doorzonwoningen vast te leggen. In ons gesprek vertelt Marijn over het creatieve proces, de verrassende ontmoetingen en de manier waarop ze het dagelijks leven van deze bewoners in beeld brengt.
Hoe bereid je je voor op zo’n groot project?

Marijn legt uit dat het allemaal begon met een briefing van Tim Smeets, conservator bij het Nederlands Openluchtmuseum, die haar uitnodigde om dit project op zich te nemen. "Tim wilde een heel divers beeld laten zien, van mensen uit verschillende achtergronden en regio’s in Nederland. Het vinden van deze mensen voor op de foto was nog best lastig. Ik besloot om zelf op pad te gaan en bij mensen aan te bellen. Dat werkte verrassend goed! In Amsterdam vond ik veel mensen die mee wilden doen, maar we wilden graag ook andere regio’s van Nederland laten zien. Dus ben ik verder Nederland in gegaan."

Hoe reageren mensen als je onverwacht bij hen aanbelt?

"Niet iedereen wilde meteen meedoen," lacht Marijn. "In Amsterdam ging het nog redelijk makkelijk, omdat mensen mijn werk kennen uit bijvoorbeeld Het Parool. Maar in kleinere plaatsen was dat anders. Daar kennen mensen je niet, en dat maakt ze terughoudender. Toch was het meestal zo dat als ik eenmaal binnen was, mensen wel mee wilden doen."

Hoe breng je het dagelijks leven in beeld als je bij mensen thuis fotografeert?

Marijn legt uit dat ze altijd begint met een gesprek. "Mensen worden nerveus zodra er een camera bij komt kijken. Door eerst met mensen te praten, voelen ze zich meer op hun gemak. Ik vraag vaak naar hun dagelijkse bezigheden en kijk ondertussen naar een mooie hoek in de ruimte. Ik laat ze tijdens het maken van de foto iets doen wat ze normaal ook zouden doen, zoals kerstkaarten schrijven of iets in huis opruimen. Dan kunnen ze zich weer wat meer ontspannen en vergeten ze dat ik er ben."

Heb je tijdens dit project bijzondere momenten meegemaakt?

Een van de meest memorabele momenten voor Marijn was haar bezoek aan een Syrisch gezin. "De woonkamer was helemaal leeg, op een enorme U-vormige bank na. Dat was zo anders dan wat ik gewend ben. Het was ook indrukwekkend hoe gastvrij ze waren. Eén van de zoons vertaalde voor me, wat het mogelijk maakte om toch een band op te bouwen."

Een ander verhaal dat haar is bijgebleven, is dat van een vrouw in Budel die jaren geleden uit een gemeenschap van Jehova's Getuigen was gestapt. "Ze had alle banden met haar familie verbroken en was helemaal alleen. Haar man, die ook uit de gemeenschap was gestapt, was onlangs overleden. Het was een heel indringend en emotioneel verhaal, en het raakte me hoe open ze daarover sprak."

Zijn er grote verschillen die je hebt gezien tussen de mensen in verschillende regio’s?

"Ja, sommige plaatsen voelden duidelijk anders, heel gesloten en afwijzend. Bijna iedere deur had een bordje met 'geen verkoop aan de deur' en dat zorgde voor een minder open sfeer. In plaatsen zoals Amsterdam en Arnhem daarentegen, waren mensen veel enthousiaster en deden ze graag mee."

Hoe laat je in je foto’s zien dat mensen van een standaard doorzonwoning een uniek thuis maken?

Marijn geeft toe dat ze vooral blij is als ze iets unieks tegenkomt. "Bijvoorbeeld een vrouw met een knal paarse muur en een windhond, of een gezin met allemaal gouden spiegels in de woonkamer. Zulke details wil ik natuurlijk vastleggen, omdat ze iets zeggen over de persoon die er woont. Het huis weerspiegelt vaak wie iemand is."

Heb je een favoriete foto uit de serie?

"Ja, de foto van het Syrische gezin is voor mij heel bijzonder. De kleuren, de kleding, het verhaal erachter – alles klopt. Soms overstijgt een foto de opdracht en wordt het bijna een kunstwerk op zichzelf. Dat gevoel had ik bij die foto."

Met haar project voor Ode aan de Doorzonwoning biedt Marijn Scheeres een intiem en divers beeld van het leven in deze typische Nederlandse woningen. Haar foto's geven een uniek kijkje achter de voordeur en laten zien hoe bewoners hun huis omvormen tot een persoonlijk en herkenbaar thuis.