Nederlands Openluchtmuseum te Arnhem

U moet Javascript inschakelen om deze website te bezoeken.

Canal Parade

In het jaar 2022 stond het Nederlands Openluchtmuseum stil bij het thema vrijheid met het programma 'Hoe vrij ben jij?'. Onderdeel hiervan was een vlaggenparade in het museumpark, waarbij je de betekenis ontdekte van verschillende vlaggen uit de LHBTIQ+-gemeenschappen.

Museumconservator Inge Schriemer schreef eerder een stuk over de Canal Parade, een festival om 'te vieren dat je kunt zijn wie je bent en mag houden van wie je wilt'. Wat betekent deze vrijheidsviering voor bezoekers?

'Iedereen is zichzelf, iedereen is vrolijk en iedereen is aardig tegen elkaar.'

Jaarlijks bezoeken enkele honderdduizenden mensen Pride Amsterdam. Daarmee is het een van de drukst bezochte evenementen in Nederland. Doel van het negendaagse festival rond het eerste weekend van augustus is ‘om te vieren dat je kunt zijn wie je bent en mag houden van wie je wilt’. Een vrouw (1968) bezocht de Pride ongeveer zeven jaar geleden voor het eerst en daarna nog drie keer vanwege de ‘de fijne sfeer en gezelligheid. Het maakt niet uit hoe je eruitziet. Alles kan.’

In Nederland bestaan twee grote evenementen waarin seksuele diversiteit en verscheidenheid aan genderidentiteiten de hoofdrol spelen: Roze Zaterdag en Pride Amsterdam. Roze Zaterdag is sinds 1977 de Nederlandse versie van de wereldwijde Gay Pride Parade, met als doel om ‘het begrip te vergroten’ voor diversiteit op het gebied van gender en seksuele geaardheid. Een afgeleide van Roze Zaterdag is Pride Amsterdam, die voor het eerst werd georganiseerd in 1996. Roze Zaterdag en wereldwijde prides hebben een meer ideologisch en soms demonstratief karakter. Pride Amsterdam is vooral een festival rondom diversiteit. De organisatie van Pride Amsterdam streeft evenwel ‘naar emancipatie, sociale, maatschappelijke en juridische gelijkwaardigheid en acceptatie van homo’s, biseksuelen en lesbiennes. Ook voor hen die zich niet aan maatschappelijke dominante genderrollen willen of kunnen conformeren. Of bij wie het geslacht waarmee men geboren is niet klopt met hoe men zich voelt. Om dat te bereiken is zichtbaarheid van diversiteit noodzakelijk.’

'Een gezellig dagje uit!'

Het Nederlands Openluchtmuseum bezit een paar foto’s van dit grootse evenement. Maar zonder verhalen over wat Pride Amsterdam betekent voor mensen, zijn die foto’s slechts plaatjes. Daarom vroeg ik een aantal mensen of zij hun ervaringen, herinneringen en ideeën over Pride Amsterdam wilden delen. Via dit artikel deel ik die verhalen graag met jou.

Uit de verhalen spreekt enthousiasme over de sfeer. Chris (1987) bezocht Pride Amsterdam in 2008 en later nog eens: ‘Je voelt saamhorigheid. Men kan zichzelf zijn. De uitbundigheid en gezelligheid spreken ook aan’. Lucian (1998) vertelt: ‘Ik bezocht Pride Amsterdam met vrienden: een gezellig dagje uit! Het is bijzonder om te zien hoeveel mensen deel uitmaken van de LHBT-gemeenschap. Je ziet dat je niet alleen bent, wat voor mensen uit een kleine gemeenschap, zoals ik, weleens zo voelt. Voor mij is de aantrekkingskracht dat je jezelf kunt zijn. Iedereen is vrolijk en aardig tegen elkaar. Het maakt niet uit hoe je eruitziet. Er wordt niet raar naar je gekeken; iets wat we in het dagelijkse leven wel vaak meemaken. Pride is voor iedereen die zich niet in het “normale plaatje” ziet staan. Bezoekers van de Pride kunnen het als ongemakkelijk ervaren dat sommigen alleen een slipje of string dragen. Zelf ervoer ik het niet als schokkend, maar ik moest er wel aan wennen. Bij kleinere prides zijn mensen minder extreem dan in Amsterdam.’

'Sommigen hadden regenboogvlaggen.'

Een man (1992) vertelt: ‘Er zijn ook veel mensen uit de LHBT-gemeenschap die zich niet herkennen in televisiebeelden over sommige activiteiten tijdens Pride Amsterdam. Een gevaar is dat mensen in de bevolking daardoor een afstand ervaren, waardoor Pride Amsterdam een van de doelen voorbijgaat. Ik was in 2019 met een vriend op vakantie in Canada. Omdat we ons door onze eigen geaardheid verbonden voelen met de LHBT-gemeenschap, vonden we het leuk en interessant om de pride in Toronto te bezoeken. Dit was voor ons beiden de eerste keer. Je zag allerlei soorten mensen. Sommigen met regenboogvlaggen, anderen meer neutraal. We hadden het gevoel dat er geen haat was, dat iedereen mocht zijn wie hij of zij is. Wellicht bezoek ik ook eens Pride Amsterdam.’

‘Roze hoedjes en sjaaltjes’

De foto’s in de collectie van het Nederlands Openluchtmuseum zijn van de bekendste publiekstrekker van het festival: de Canal Parade. Tachtig versierde boten van allerlei organisaties, bedrijven en groepen varen in een kleurrijke optocht rondom het thema seksuele diversiteit door Amsterdam. Lucian noemt de botenparade ‘superdruk, maar ook superleuk.’ Mirjam (1985) en haar broer reisden rond 2010 naar Amsterdam voor een dagje uit: ‘In de trein zagen we mensen met roze hoedjes en sjaaltjes. Toen had ik door dat er ook een feestje was. We gingen kijken bij de botenoptocht. Het was leuk om bekende Nederlanders te spotten.’ Ronald (1957) noemt de botenparade van 2012 ‘een bijzonder spektakel waaraan mensen uit alle lagen van de bevolking meededen. Ik was met mijn toenmalige vriendin bij haar moeder. Zij woonde aan het water; haar huis was de uitvalsbasis voor een groep dames die deelnamen aan de botenparade. De boten van allerlei verschillende doelen vormden een kleurrijk geheel. Het was een prachtige, gezellige dag.’

Deze ervaringen geven de foto’s in de museumcollectie meer diepte. De collectie van het Nederlands Openluchtmuseum bevat weinig voorwerpen die expliciet verbonden zijn met diversiteit op het gebied van gender en seksuele geaardheid: een dia van een opgespelde roze driehoek, een Boomerang ansichtkaart met daarop een afbeelding van een bruidstaart voor een homopaar, een aidsquilt en ten slotte een parfumflesje van het merk 'Acqua di Parma', dat volgens een vage notitie ‘geliefd zou zijn geweest onder homo’s’. Een karig resultaat. En tegelijkertijd: een uitdaging voor de toekomst.

Inge Schriemer
Conservator Ontwikkeling, Zingeving en Ontspanning