Nederlands Openluchtmuseum te Arnhem

U moet Javascript inschakelen om deze website te bezoeken.

Gedachten en herinneringen | Deel 3

Na het overlijden van haar vader vindt Ingrid Kaandorp een schrift met gedachten en herinneringen over Alteveer rond de Tweede Wereldoorlog. Na zijn pensioen is Leo Kaandorp daarover gaan schrijven. Op deze pagina lees je deel 3.

'Het museum komt helemaal tot leven. Er wordt gewassen, gemalen met paarden, gekookt op takkenbossen. Een mens in nood past zich gauw aan. De Zaanse huisjes zijn tot ziekenhuis omgebouwd en er is een dokter die Nieveen heet. De mis wordt in de open lucht opgedragen, ik ben er zelf misdienaar geweest.

Ik vind een oude fiets, weliswaar zonder banden, maar de rest doet het nog. Ik fiets de heuvel af struikelend over boomwortels. Mijn eerste fiets, ik ben er best blij mee. Soms wordt er geschoten vanuit het zuiden. Je hoort de projectielen fluiten, maar men zegt dat ze al voorbij zijn als je het fluiten hoort. Toch komt er een in de dierentuin terecht, als ik me niet vergis op een olifant. De dieren worden nu met kadavers gevoerd die uit de stad worden gehaald. Een gevaarlijk werk.

Op een ochtend is mijn vader achter het huisje bezig, hij had een soort schuilkelder gebouwd. Net achter de omheining van het museum loopt een pad en daar ziet hij Duitse soldaten aankomen. Ze komen het museum binnen, stellen allerlei vragen en doorzoeken de schuilkelder. Ze vinden niets, maar mijn vader moet wel mee. Er werden in die tijd veel mensen opgepakt om in de Duitse fabrieken te werken. Mijn moeder was in alle staten, ze wist zich geen raad en bleef alsmaar huilen.

De soldaten trekken verder het museum in. Nu was er de laatste dagen een broer van buurman Zwiers uit de Obrechtstraat in het museum gekomen. Hij was lid van de ondergrondse en liet dat merken ook. Blijkbaar dacht hij dat hij tussen ons in het museum veilig was. Op een gegeven moment ziet hij bij de grote Veluwse molen de soldaten aankomen en denkende dat ze op zoek zijn naar hem, zet hij het op een lopen. De soldaten denken echter dat hij een achtergebleven Engelse soldaat is en schieten hem dood tijdens zijn vlucht. Jaren later na de oorlog kom ik pas te weten dat de Duitsers de opdracht hadden de zuid Veluwe uit te kammen op zoek naar Engelsen en daar bleken er toen nog heel wat rond te zwerven.

Na enige uren staat mijn vader plotseling voor onze neus. Hij vertelt dat er steeds meer mannen opgepakt worden. Na enige tijd verdween de bewaking echter en toen ze niet meer terugkwamen, zijn ze allemaal naar huis gegaan.

Later in de middag wordt er in een hoekje van de kruidentuin een gat gegraven. Ik zie mijn vader en nog wat andere mannen met een wit laken sjouwen en mijn moeder zegt dat ze mijnheer Zwiers gaan begraven.

Even later komt het bevel dat we het museum moeten verlaten. Niet iedereen doet dat. Ons gezin gaat wel op stap. Misschien maar goed ook. Later na de oorlog ga ik er nog eens kijken. Het huisje is volkomen doorzeefd met kogels. Kennelijk zijn de Duitsers of Hollandse SS nog eens terug gekomen, want er blijkt na de oorlog heel wat van de museumstukken vernield te zijn. De klederdrachtpoppen werden in de vijver gegooid.

We gaan een onzekere toekomst tegemoet en lopen in een lange stoet richting Apeldoorn. Eerlijk gezegd kan ik me daar helemaal niet zoveel meer van herinneren. Ons doel is Haarlem, daar woont veel familie van ons. Van een plaats weet ik zeker dat we er geweest zijn: Barneveld. We slapen in de grote kerk. Er ligt allemaal stro op de grond, de vloer is bedekt met vluchtelingen. Vandaaruit brengt een rode kruis auto de mensen naar Amsterdam.'

De familie komt uiteindelijk in Haarlem bij opa en oma terecht en gaat de hongerwinter in. Leo gaat uiteindelijk naar een oom en tante in Heerhugowaard en heeft het relatief goed gehad. Na de bevrijding komt de familie weer terug naar Alteveer.

Meer lezen?

Gedachten en herinneringen | Deel 1

Na het overlijden van haar vader vindt Ingrid Kaandorp een schrift met gedachten en herinneringen over Alteveer rond de Tweede Wereldoorlog. Na zijn pensioen is Leo Kaandorp daarover gaan schrijven. Op deze pagina lees je deel 1.
Gedachten en herinneringen | Deel 2

Na het overlijden van haar vader vindt Ingrid Kaandorp een schrift met gedachten en herinneringen over Alteveer rond de Tweede Wereldoorlog. Na zijn pensioen is Leo Kaandorp daarover gaan schrijven. Op deze pagina lees je deel 2.