U moet Javascript inschakelen om deze website te bezoeken.
U probeert deze website te bezoeken via Internet Explorer.
Deze website ondersteunt Internet Explorer niet.
Vanaf 2019 adviseert Microsoft aan Windowsgebruikers om te stoppen met het gebruik van Internet Explorer als standaard webbrowser.
Overweeg om één van de volgende gratis browsers te downloaden op uw Windowscomputer:
Wij hopen u gauw te mogen verwelkomen op Openluchtmuseum.nl!
Het Sinterklaasfeest in 1944
Als hoogtepunt voor de ongeveer 150 overgebleven evacués na 3 november werd er een gemeenschappelijk Sint Nicolaasfeest georganiseerd, waarbij dokter Nieveen als Sinterklaas fungeerde.
Dit zijn de woorden van mevrouw Glazema, de vrouw van de vervangend directeur, en andere evacués die tijdens of na het verblijf in het museum een dagboek bijhielden. In deze reeks delen we bijzondere dagboekfragmenten. Ze nemen je mee terug in de tijd en geven een inkijkje in deze bijzondere periode.
Een maand voor zijn 'aankomst' schreef dokter Nieveen een open brief met een oproep aan de bewoners van het museum:
Lieve Mensen,
’t Is moeilijk om in december van dit jaar een dag te vieren waarop iedereen blij en gelukkig zal zijn en waarop iedereen met tevredenheid terug zal zien. Immers van blijheid en geluk is er in deze tijd voor velen van ons weinig sprake. Toch wil ik Sint-Nicolaas met de hulp van u allen proberen van de 5e december een waar feest te maken. Help dus alleen hieraan mee. Nu, hoe ik me dit had voorgesteld. Iets heb ik nog wel uit Spanje mee kunnen nemen. Helaas, zijn mij bij het overschrijden van de verschillende grenzen enkele zaken ontnomen. Ik moet hier veel mensen blij maken. Kleine, zowel als grote, jonge, zowel oude mensen. Ik vraag daarom vriendelijk aan alleen die een kleinigheid te missen hebben (b.v. zakdoeken, spiegeltjes, kammen, washandjes, pannelappen, speelgoed, tabak, sigaren, sigaretten, reukwater, zeep, enz) dit mij te doen toekomen. Op de spreekkamer van dr. Nieveen staat een doos met een deksel waarop staat "Sint- Nicolaas".
Daarin kan alles gedeponeerd worden. Ik, Sint-Nicolaas, zal alles naar beste weten verdelen. Wel heb ik graag de naam van de afzender bij hetgeen hij mij bezorgt. Ik dank alvast daarvoor. Verder heb ik gedacht om op de middag van de 5e december om twee uur met mijn staf van Zwarte Pieten in het hoofdgebouw te arriveren. De heer Glazema zal wel zo vriendelijk zijn om mij er heen te brengen. Hij zal ook wel een woord ter inleiding van het feest willen zeggen. Ik hoop dat het een waar en groots feest zal worden. Weest dus allen welkom op de 5e december en ga blij en vrolijk naar uw woonstee terug!
Tot de volgende maand dan!
Sint-Nicolaas, Spanje november 1944
Een evacuee beschrijft het feest als volgt:
"Sinterklaas werd luisterrijk gevierd. Dokter Nieveen en zijn vrouw spanden zich dagenlang in om deze dag voor iedere kampbewoner tot een feest te maken. Op het terrein werd heerlijke speculaas gebakken en ieder kreeg een grote pop.
De Sint kwam zelfs – het werd een hartelijke, enthousiaste middag. Kinderen en groten genoten ervan. Iedereen kreeg een pakje. Er werd gezongen. Piano gespeeld, voorgedragen, gestrooid."
Een ander schrijft:
"Het Sint Nicolaasfeest op 5 december was voor de velen die er waren een onvergetelijk feest. Er was een feestprogramma, dat van een foto was voorzien en dat mooi was getekend. Er was zelfs een muzikale bijdrage. De heer Glazema heette de Sint welkom en iedereen ging rijk voorzien van pakjes naar ‘huis’ terug."
Glazema ging weer snel naar zijn andere bezigheden, maar zijn vrouw was wel bij het feest aanwezig en schrijft hierover in haar dagboek:
"Op 5 december vierden de evacués Sinterklaasfeest – in ’t stenen tentoonstellingsgebouw, waarvoor ruimte was gemaakt. Dokter Nieveen speelde voor Sinterklaas, er waren een heleboel cadeautjes! Georganiseerd uit de stad – de weermachtswerkers schijnen verlof te hebben gekregen tot het aanleggen van een verzameling van deze sintcadeautjes. Er was ook een loterij, een grabbelton. En nou kunnen we wel sikkeneurig willen doen, maar er was of er kwam stemming. Het was achteraf gezien, toch een gezellige middag en ik ben blij dat de dokter deze afwisseling heeft geformeerd - we hadden een opkikkertje nodig."
De dokter hield aan het begin van het feest een toespraak en gaf aan dat de onbewuste leveranciers van de cadeaus recht hadden op betaling ervan. Het was de bedoeling om veel loten te kopen, te betalen voor de grabbelton en flink te bieden bij de Amerikaanse verloting van een vrij kostbare reisnecessaire. Hoewel Glazema er zelf niet was, kreeg hij toch een cadeau in de vorm van een vijgenblad. Dit omdat hij altijd, weer of geen weer, naakt in de Zaanse vijver zwom!
Alle woorden van...
-
Een blijde gebeurtenis
De woorden van...
Mevrouw Van der Kallen-Meddens schreef op 10 maart 1945: 'Verslag evacuatie op het Nederlands Openluchtmuseum'. "Toen we 28 september naar het Openluchtmuseum vertrokken, dachten we stellig binnen enkele dagen weer terug te zijn. We namen de kinderwagen mee met wat levensmiddelen, enige kleding, onze fietsen en dekens. Diezelfde dag haalden we twee matrassen. Het Openluchtmuseum was toen leeg, op enkele Duitsers na. In de Limburgse boerderij stonden twee militaire keukens, met paardenvolk, samen een twintig man."
-
3 november 1944
De woorden van...
Tijdens de evacuatie woonden drie jonge mannen in het Openluchtmuseum die in het verzet werkzaam waren: Anton Zwiers, (25-01-1901), Ben Toledo (23-04-1922) en Joh. Bertus Steinfort (09-06-1920). Op 3 november werd Zwiers gefusilleerd bij de molen. Joh. B. Steinfort beschreef de gebeurtenis uitgebreid.
-
Het Sinterklaasfeest in 1944
De woorden van...
Als hoogtepunt voor de ongeveer 150 overgebleven evacués na 3 november werd er een gemeenschappelijk Sint Nicolaasfeest georganiseerd, waarbij dokter Nieveen als Sinterklaas fungeerde.
-
Het verzet in het kamp
De woorden van...
In de Delftse stenen molen woonden drie jonge mannen die in het verzet werkzaam waren. Naast de op 3 november 1944 gefusilleerde Anton Zwiers, (25-01-1901) waren dat Ben Toledo (23-04-1922) en Joh. Bertus Steinfort (09-06-1920). Deze laatste heeft later zijn verblijf op het openluchtmuseum op schrift gesteld.
-
Dilemma's van directeuren in oorlogstijd
De woorden van...
Siebe Jan Bouma werd in 1942 directeur van het Nederlands Openluchtmuseum. Hij woonde met zijn gezin in de woning naast de wasserij. Toen op zondag 24 september 1944 de mededeling kwam dat heel Arnhem ontruimd moest worden, besloot hij zo lang mogelijk op het museum te blijven. Niettemin hield hij wel rekening met de mogelijkheid te zijner tijd te moeten vertrekken.
-
De kerstgedachte in oorlogstijd
De woorden van...
Na de razzia en de moord op Anton Zwiers op 3 november moeten de evacués het kamp verlaten. Uiteindelijk mogen er - na bemiddeling van dokter Nieveen - rond de tachtig mensen blijven; vooral ouderen, zwakken en “zieken”. Ook de gezinnen van mannen die voor de Wehrmacht werken, mogen blijven. Net als de drie zwangere vrouwen die later in het ziekenzaaltje - ingericht in het Goedjaarshuis - bevallen. Uiteindelijk groeit het aantal evacués tot 150, waarvan de meesten worden ondergebracht in de tentoonstellingsgebouwen.