U moet Javascript inschakelen om deze website te bezoeken.
U probeert deze website te bezoeken via Internet Explorer.
Deze website ondersteunt Internet Explorer niet.
Vanaf 2019 adviseert Microsoft aan Windowsgebruikers om te stoppen met het gebruik van Internet Explorer als standaard webbrowser.
Overweeg om één van de volgende gratis browsers te downloaden op uw Windowscomputer:
Wij hopen u gauw te mogen verwelkomen op Openluchtmuseum.nl!
Een Noorse woning in Raamsdonksveer
Bezoekers van het café ‘op Sandoel’ in het Brabantse Raamsdonksveer gaan op zaterdagavond 31 januari 1953 vroeger naar huis dan anders. Ze zijn gealarmeerd omdat het water na de vloed veel hoger blijft dan normaal. Op weg naar huis waarschuwen ze de buurtbewoners. Bewoners van de lage kant van Sandoel zoeken toevlucht bij de buren aan de hoge kant, onder andere in het huis van de familie Luijbregts op Sandoel 17.
Stormvloed en springtij stuwen in die nacht het zeewater in de Zeeuwse en Zuid-Hollandse zeegaten zo ver op dat veel dijken doorbreken. Grote gebieden in Zeeland, Noord-Brabant en Zuid-Holland overstromen.
Ook in Raamsdonksveer blijft het water stijgen. Hoog water zijn ze daar wel gewend, maar deze hoeveelheid water is ongekend. Het stroomt tussen de huizen door. Op Sandoel 17 gaat iedereen voor de veiligheid naar zolder. Midden in de nacht bezwijkt de buitenmuur van de woning onder de kracht van het water. Via een ladder en met een touw om hun middel weten de Luijbregts en hun gasten bij de buren te komen. De volgende ochtend brengt een amfibievoertuig hen naar een droge plaats.
De watersnoodramp is enorm. In één nacht overstroomt 200.000 hectare land. Meer dan 1800 mensen overlijden als gevolg van de ramp. Ongeveer 72.000 mensen raken dakloos en tienduizenden dieren komen om. Vijfduizend woningen zijn door de ramp onherstelbaar beschadigd. Het is de grootste natuurramp van de twintigste eeuw in Nederland.
Al op 1 februari komen de hulpacties op gang. In binnen- en buitenland worden inzamelingsacties georganiseerd voor geld en goederen. Medewerkers van het Rode Kruis verdelen noodhulp zoals voedsel, dekens, kleding en medische zorg.
Scandinavië stelt ruim 600 noodwoningen beschikbaar. Snel te produceren en te bouwen prefabbouwpakketten. Noorwegen levert uiteindelijk meer dan de helft van deze geschenkwoningen. De huizen zijn naar Noorse traditie bijna geheel van grenenhout. Het al bestaande ontwerp is enigszins aangepast aan de Nederlandse woongewoonten.
Het Nederlandse Rode Kruis organiseert de komst van de meeste geschenkwoningen. In elk Noors huis hangt in de trapopgang een landschapsfoto met een tekstplaatje. Het laat zien dat het huis een geschenk is van het Noorse volk via het Noorse Rode Kruis.
Sandoel 17 is na de ramp niet te redden. Op de plek van het oude huis wordt een van de Noorse woningen gebouwd. Het huis heeft een douche en een opvallend ruime vaste trap. Een ongekende luxe. In juni 1954 neemt de familie Luijbregts intrek in het huis op hun oude, vertrouwde adres. De luxe douche gebruiken ze niet. Dat is maar waterverspilling. Het gezin brengt de meeste tijd door in de verwarmde keuken. 31 jaar lang bewoont het gezin de Noorse woning met veel plezier.
In 2010 verwerft het Nederlands Openluchtmuseum door bemiddeling van Veers Erfgoed de Noorse geschenkwoning van Sandoel 17 in Raamsdonksveer. Met het huis houdt het museum de herinnering levend aan de watersnoodramp van 1953 en de strijd tegen het water die daaruit volgde.
Carianne van Dorst
Wetenschappelijk medewerker
Gebaseerd op onderzoek en teksten van Leendert van Prooije.