U moet Javascript inschakelen om deze website te bezoeken.
U probeert deze website te bezoeken via Internet Explorer.
Deze website ondersteunt Internet Explorer niet.
Vanaf 2019 adviseert Microsoft aan Windowsgebruikers om te stoppen met het gebruik van Internet Explorer als standaard webbrowser.
Overweeg om één van de volgende gratis browsers te downloaden op uw Windowscomputer:
Wij hopen u gauw te mogen verwelkomen op Openluchtmuseum.nl!
Kolen, olie en gas
In 2022 staan de winning en het gebruik van aardgas en andere fossiele brandstoffen steeds meer ter discussie. Vervuiling, aardbevingen in Groningen en temperatuurstijging door de uitstoot van koolstofdioxide zorgen ervoor dat aardgas niet meer gezien wordt als dé manier van verwarmen en stroom opwekken. Ook dankzij de stijgende gasprijzen wordt gekeken naar andere energiebronnen, zoals wind-, water- en zonne-energie. Zo’n 60 jaar geleden werd het gebruik van aardgas nog als een belangrijke vooruitgang gezien.
Op 22 juli 1959 werd bij Slochteren in Groningen een groot aardgasveld aangeboord. Voor de ontdekking van dit gasveld werd in Nederland voornamelijk steenkool gebruikt om stadsgas en elektriciteit op te wekken. Steenkool had echter als nadeel dat het sterk vervuilend was en bij het gebruik van stadsgas kwam koolmonoxide vrij. Bovendien werd het mijnen van steenkool halverwege de twintigste eeuw steeds onrendabeler. Nederlanders gingen massaal over op het gebruik van aardgas, mede gestimuleerd door subsidies en reclamecampagnes van de overheid. In het begin van de jaren zeventig van de twintigste eeuw was 90 procent van de 3,3 miljoen Nederlandse woningen op aardgas aangesloten.
Om gebruik te kunnen maken van aardgas werden nieuwe fornuizen, ketels, geisers en kachels aangeschaft, maar werd ook een groot deel van de oude toestellen omgebouwd. Zo heeft het Nederlands Openluchtmuseum in zijn collectie een kolenkachel uit 1850-1900, een zogenoemde klaverbladkachel, die later is omgebouwd tot aardgaskachel. Ook bevindt zich in de collectie een gaskachel uit de jaren 1970-1980 in de vorm van een Gelderse potkachel. Om de ‘romantische’ sfeer van de oorspronkelijke kolenkachels te behouden werden nieuwe, maar ouderwets uitziende kachels voorzien van een aardgaselement.
Hoewel het gebruik van aardgas het leven van Nederlanders comfortabeler maakte en de welvaart van Nederland door de export ervan steeg, kwam men er in de jaren zeventig van de vorige eeuw al achter dat de voorraden fossiele brandstoffen niet oneindig waren. In 1973 en 1979 vonden er wereldwijde oliecrises plaats en stegen de olieprijzen snel. Er werden zelfs speciale benzinebonnen uitgegeven en autovrije zondagen ingevoerd om de consumptie van aardolie te verminderen.
De manier waarop aardolie gewonnen wordt, is in de loop der jaren sterk veranderd. De zogenoemde jaknikkers zijn volledig uit het landschap verdwenen. Op het terrein van het Openluchtmuseum is in 2014 een jaknikker geplaatst die tot 2013 in Rotterdam-Schiebroek aardolie oppompte.
Susanne de Leeuw
Redacteur collectie online