-
De kerstgedachte in oorlogstijd
De woorden van...
Na de razzia en de moord op Anton Zwiers op 3 november moeten de evacués het kamp verlaten. Uiteindelijk mogen er - na bemiddeling van dokter Nieveen - rond de tachtig mensen blijven; vooral ouderen, zwakken en “zieken”. Ook de gezinnen van mannen die voor de Wehrmacht werken, mogen blijven. Net als de drie zwangere vrouwen die later in het ziekenzaaltje - ingericht in het Goedjaarshuis - bevallen. Uiteindelijk groeit het aantal evacués tot 150, waarvan de meesten worden ondergebracht in de tentoonstellingsgebouwen.
-
Evacués in het Nederlands Openluchtmuseum
Een bijzondere fotocollectie
De periode van eind september 1944 tot begin januari 1945 is een van de meest merkwaardige uit de geschiedenis van het Nederlands Openluchtmuseum. Gedurende deze drie maanden in de Tweede Wereldoorlog is het lot van het museum nauw verbonden met dat van ongeveer zeshonderd Arnhemmers. Verdreven van huis en haard, kiezen zij het museum als tijdelijke woonplaats.
-
Rondleider Noud vertelt
"Mijn ouders hebben elkaar als evacué in het Openluchtmuseum ontmoet."
-
Dilemma's van directeuren in oorlogstijd
De woorden van...
Siebe Jan Bouma werd in 1942 directeur van het Nederlands Openluchtmuseum. Hij woonde met zijn gezin in de woning naast de wasserij. Toen op zondag 24 september 1944 de mededeling kwam dat heel Arnhem ontruimd moest worden, besloot hij zo lang mogelijk op het museum te blijven. Niettemin hield hij wel rekening met de mogelijkheid te zijner tijd te moeten vertrekken.
-
Regels en structuur in het 'kamp'
Al snel na de komst van 600 evacuees op 5 oktober op het museumterrein brengt dokter Nieveen structuur aan in het kampleven. Op zaterdag 7 oktober verschijnt het eerste getypte exemplaar van 'Kampnieuws'. Zo wist iedereen wat er van hem of haar werd verwacht. Het is niet duidelijk hoe de blaadjes werden verspreid, maar vrijwel alle (ex-)evacués wisten van het bestaan van Kampnieuws. Het blaadje verschijnt meerdere keren; de laatst bekende datum (nr. 9) is 31 oktober 1944.
-
Een blijde gebeurtenis
De woorden van...
Mevrouw Van der Kallen-Meddens schreef op 10 maart 1945: 'Verslag evacuatie op het Nederlands Openluchtmuseum'. "Toen we 28 september naar het Openluchtmuseum vertrokken, dachten we stellig binnen enkele dagen weer terug te zijn. We namen de kinderwagen mee met wat levensmiddelen, enige kleding, onze fietsen en dekens. Diezelfde dag haalden we twee matrassen. Het Openluchtmuseum was toen leeg, op enkele Duitsers na. In de Limburgse boerderij stonden twee militaire keukens, met paardenvolk, samen een twintig man."
-
Herinneringen van Leo Kaandorp
Evacué uit Alteveer
Na het overlijden van mijn vader in 2023 vond ik een schrift met gedachten en herinneringen over Alteveer rond de Tweede Wereldoorlog. Na zijn pensioen is mijn vader hierover gaan schrijven. Deze gedetailleerde beschrijvingen wil ik graag met mensen delen.
-
Slag om Arnhem
De Slag om Arnhem trof de stad diep in het hart. Naast dat vrijwel de hele binnenstad was verwoest, kregen Arnhemmers het bevel om de stad binnen 48 uur te verlaten. Eén van de plekken waar zij naartoe konden gaan, was het Openluchtmuseum. Presentatrice Tess spreekt in deze aflevering onder andere met Ineke Overmars. Zij heeft de evacuatieperiode als vijfjarig meisje in het museum doorgebracht en deelt haar herinneringen aan deze tijd.
-
Het Sinterklaasfeest in 1944
De woorden van...
Als hoogtepunt voor de ongeveer 150 overgebleven evacués na 3 november werd er een gemeenschappelijk Sint Nicolaasfeest georganiseerd, waarbij dokter Nieveen als Sinterklaas fungeerde.
-
Arnhem op de vlucht
In deze aflevering van de NTR zie je hoe een grote stroom Arnhemse vluchtelingen vanuit de stad richting het noorden trekt in de herfst van 1944, tijdens de slag om Arnhem.
-
3 november 1944
De woorden van...
Tijdens de evacuatie woonden drie jonge mannen in het Openluchtmuseum die in het verzet werkzaam waren: Anton Zwiers, (25-01-1901), Ben Toledo (23-04-1922) en Joh. Bertus Steinfort (09-06-1920). Op 3 november werd Zwiers gefusilleerd bij de molen. Joh. B. Steinfort beschreef de gebeurtenis uitgebreid.
-
Herinneringen aan de evacuatie
Geurt (1924) en Joop (1927) Wijers waren niet alleen broers en collega’s op de boerderij van hun ouders in Meinerswijk. Ze brachten ook samen de hongerwinter van ’44-’45 door in het Arnhemse Openluchtmuseum.
-
Het verzet in het kamp
De woorden van...
In de Delftse stenen molen woonden drie jonge mannen die in het verzet werkzaam waren. Naast de op 3 november 1944 gefusilleerde Anton Zwiers, (25-01-1901) waren dat Ben Toledo (23-04-1922) en Joh. Bertus Steinfort (09-06-1920). Deze laatste heeft later zijn verblijf op het openluchtmuseum op schrift gesteld.
-
GPS-speurtocht: Het museum tijdens WOII
Elke dag